Gromadzenie zabytków jest jednym z podstawowych zadań muzeum. Niedawno Muzeum Zamojskie wzbogaciło się o bardzo ciekawy dokument...
Ten nabytek to akt nadania polskiego obywatelstwa Janowi Chrzcicielowi Grandville de Mallet (1777-1846), człowiekowi, którego biografia przez niemały okres życia splotła się z dziejami naszego miasta.
Uhonorowanemu w 1816 r. przyznaniem obywatelstwa Królestwa Polskiego i nadaniem polskiego szlachectwem Janowi Malletskiemu (tak w spolszczeniu brzmiało jego nazwisko) Encyklopedia Miasta Zamościa poświęca sporej objętości biogram. Czytamy w nim, m.in., że był to „... Francuz, ur. w Marsylii. Od 17 roku życia służył w korpusie inżynierów wojskowych. Brał udział w kampanii włoskiej Napoleona (…). Od 1807 r. oficer Księstwa Warszawskiego, w 1808 r. został pułkownikiem i szefem wojsk inżynieryjnych Księstwa (…). 22 V 1809 r. przybył do Zamościa, skierowany przez ks. Poniatowskiego w celu doprowadzenia twierdzy do stanu obronności (…). Uczestniczył w kampanii rosyjskiej i saskiej. Przeszedł wówczas definitywnie do armii polskiej. Odznaczony został Krzyżem Virtuti Militari i Legią Honorową. W 1814 r. zgłosił się do armii Królestwa Kongresowego. Został generałem brygady i szefem korpusu inżynierów Królestwa (…). Od 1817 r. związał się na wiele lat z Zamościem. Był głównym autorem planu gruntownej modernizacji twierdzy, przeprowadzonej według zasad nowoczesnej francuskiej szkoły fortyfikacyjnej. Osobiście nadzorował prace i projektował część budowli (prawdopodobnie nadszańce). Pod jego kierownictwem przebudowano także większość budowli miejskich (m.in. kolegiatę i ratusz) wyrządzając wielkie szkody w architekturze Zamościa. (…). Po powstaniu listopadowym wstąpił do armii rosyjskiej (…). Dymisjonowany w 1837 r. osiadł w opoczyńskiem (dobra po pierwszej, ponad 20 lat starszej żonie) i tam w pobliskim Skrzyńsku został pochowany...”
Dokument, który trafił do muzeum, jest bezpośrednio związany z postacią Jana Malletskiego. Został wydany w wyniku jego usilnych starań, których źródło tkwiło w pragnieniu poprawienia swojej reputacji w oczach cara Aleksandra I i uczynienia z siebie lojalnego poddanego tego władcy. Akt jest kopią wydaną do rąk wnioskodawcy przez Kancelarię Rady Stanu Królestwa Polskiego i, jak można się domyślać, stanowił jego własność przechowywaną następnie przez spadkobierców. Pod tekstem zasadniczym dokumentu widnieje podpis ministra-sekretarza stanu Ignacego Sobolewskiego, który w imieniu imperatora rosyjskiego i konstytucyjnego króla polskiego uwierzytelnił wydaną decyzję. Postanowienia tam zawarte legalizowały czyli, jak to się wówczas określało, naturalizowały szlachectwo francuskie Malleta czyniąc go pełnoprawnym poddanym Królestwa Polskiego i Cesarstwa Rosyjskiego. Decyzją jego cesarsko-królewskiej mości, Aleksandra I, został mu również dodany do herbu rodowego polski herb szlachecki „Bastion”.
Opracował: Waldemar Maziarczyk, kustosz Muzeum Zamojskiego
